Hoe objectief zijn jouw vooroordelen?

Je kent ’t wel zo’n situatie dat je een volle zaal of een trein in stapt. Je kijkt rond en bepaalt razendsnel naast wie je gaat zitten. Die eerste indruk is topsport voor je hersenen. Automatisch vormen ze een oordeel.

Hoe objectief is dat?

Je keus is het resultaat van de ervaringen in je leven. Je reactie is dus voorgeprogrammeerd. Een vooroordeel, een mening die je hebt zonder te checken of het klopt. Vooroordelen zijn onbewust en ja we hebben ze allemaal.

Een collectieve achtergrond

De meeste vooroordelen over hoe we ons moeten gedragen en hoe we relaties onderhouden komen uit de cultuur waarin we opgroeien. Elke cultuur heeft eigen opvattingen en vooronderstellingen. Ze worden veroorzaakt door etnische of economische verschillen als ras, religie, familie, afkomst, land.

Vooroordeel, een systematische denkfout

Vooroordelen, ook wel een cognitieve biases, heb je altijd en neem je overal mee naar toe. En weet je ze zijn niet goed of slecht. Het is wel handig dat je ze een beetje kent. Uit ze bijvoorbeeld niet direct, maar stel ze even uit. Ervaar wat anderen denken zonder hen direct te veroordelen. Ontdek wat ze voor je betekenen en raak vertrouwd met de manier waarop je denkt. Kijk naar wat je zelf ervaart of voelt en kijk wat het met anderen doet.

Solliciteren en vooroordelen

Bij sollicitatieprocedures blijken vooroordelen, positieve en negatieve, een rol te spelen. Het begint al bij de cv selectie op leeftijd, naam en geboortedatum. Dat mag niet.

Nee, klopt maar het gebeurt. Want wie weet wat de echte reden achter een afwijzing is? Wie krijgt als reactie te horen je bent te oud voor de functie? En welke recruiter vertelt jou met zoveel worden dat je de verkeerde achternaam hebt? Mensen ervaren het verschil als ze op dezelfde vacature solliciteren maar met een andere naam. Dat ontdekte ook de dochter van minister Kaag. Al snel merkte ze dat ze met haar moeders achternaam verder kwam in sollicitatieprocedures.

Misleiding door wat je (niet) ziet

Vooroordelen zijn ook maar al te vaak ongewild en onbewust. Want hoe kan het zijn dat ondanks alle selectievoorwaarden van werkgever én werknemer en alle gesprekken toch zoveel geslaagde sollicitatieprocedures uitlopen op een teleurstelling. Maar bij 4 van de 5 komt de realiteit overeen met de beloftes, volgens Aaltje Vincent. Hoogste tijd dus voor betere voorbereiding zowel door de werkgever én werknemer.

Ken je de situatie uit de eerste zin niet, kijk dan even naar dit filmpje.

Een vooroordeel wordt een probleem als je je vooronderstelling voor waar aanneemt zonder je af te vragen of het klopt. Dan zie je bijvoorbeeld die film in de bioscoop niet. Of erger, ga je voorbij aan die medewerker die het verschil kan maken.

Hoe voorkom jij dat je vooroordelen jouw keuzes in bepalen?

foto: Lidya Nada via Unsplash