De psychopaat in mij

James Fallon schreef een openhartig boek over de biologische en psychologische achtergronden van zijn familie. Hij schreef het voor collega’s, maar gelukkig ook voor familie en vrienden. Daarom is het leesbaar voor ons.

Hoe het begon

Bij toeval ontdekt de schrijver, een hersenwetenschapper, dat hij zelf een psychopaat is. De scan die van zijn eigen hersenen is gemaakt komt overeen met die van koelbloedige moordenaars.

Breinonderzoek

Hij herkent het beeld omdat hij eerder hun brein onderzocht. Eerst dacht hij nog aan een vergissing. Maar dat bleek niet het geval.

De activiteit in het brein dat zelfbeheersing, verantwoordelijkheidsgevoel en empathie bij ‘normale’ mensen laat zien, ontbrak.

De stamboom

Vanaf zijn ontdekking volgt de schrijver gebeurtenissen die hem overkomen. Privé en in zijn werk. Tegelijk onderzoekt hij zijn persoonlijke ontwikkeling. Hoe hij is opgegroeid tot de man die hij nu is en de rol van zijn ouders.

De koning van Engeland

Ook neemt hij de geschiedenis van zijn voorouders mee. Hij gaat daarbij terug tot 1167. Het geboortejaar van een verre overgrootvader en koning van Engeland Jan zonder Land. Hij speelt een hoofdrol in de verhalen rond Robin Hood. Die Jan was een tiran.

Rubiks kubus

Om zijn verhaal begrijpelijker te maken, vergelijkt Fallon de verschillende delen van het brein met de Rubiks kubus. Al die delen komen op een verschillend moment in ons leven tot ontwikkeling. Zoals dat van de dwarse tweejarige, de puber en de adolescent.

Op grond van die verschillen is hij van mening dat kinderen van 18 te jong zijn voor het leger. Als er dan toch oorlog gevoerd moet worden is het beter te wachten tot ze 23 zijn.

Lichtpuntje voor 60 jarigen

Er blijken zelfs hersengebieden te zijn die  pas volledig geïntegreerd raken bij zestig jarigen. Op die leeftijd lijken menselijk inzicht, cognitie en begrip in vele domeinen van het leven vaak hun hoogtepunt te bereiken. Interessante uitkomst voor werkgevers, die nu de voorkeur geven aan jongeren werknemers 😉 

Sterke mannen

Minder positief is de dreigende stelling van Fallon met betrekking tot de gevolgen in geweldsgebieden. Daar zoeken vrouwen bescherming bij de sterkste, meest gewelddadige mannen. Waardoor de kans op verspreiding van agressieve genen en geweld verder toenemen.

De opbouw van het boek

Na een uitnodigende proloog volgen tien hoofdstukken. Het eerste stelt de vraag “Wat is een psychopaat?” Niet geheel onbelangrijk, want kennelijk bestaand daar verschillende meningen over.

“Waarom bestaan psychopaten?” is de titel van het laatste hoofdstuk. De schrijver denkt dat psychopaten overlevers zijn in moeilijke tijden. Een beetje psychopaat kan een positieve invloed hebben en heilzaam zijn voor de samenleving. Wel moeten we er voor zorgen dat wij die mensen – met weinig empathie en veel agressie – vroeg in hun leven in de gaten hebben en op het rechte pad houden.

Voor wie

Het is gebaseerd op wetenschappelijke data uit de neurologie, de psychiatrie en de genetica. Kijk ik naar de afbeeldingen van hersenscans en de technische vaktermen, dan is De psychopaat in mij niet direct een boek voor iedereen.

Lees je daar overheen

Zoals ik deed, dan is het een boeiend boek en een bijzonder verhaal. Aanhaken deed ik vooral bij het lezen van zijn memoires. En waar hij in gaat op de invloed van ouders en opvoeders. Mooi vind ik zijn positieve eindconclusie “een goede, koesterende opvoeding kan de waardeloze kaarten die de natuur je bij geboorte heeft toebedeeld volledig compenseren”.

een bewerkte versie is verschenen op Tijdschrift voor Coaching