Nooit meer doen alsof

Nooit meer doen alsof klinkt niet erg zelfverzekerd. Hoezo schrijft Aukje Nauta dit? De psycholoog, hoogleraar en wetenschappelijk adviseur voor duurzame en veranderende werkrelaties, stelt zich kwetsbaar op.

Ben ik wel goed genoeg?

Het is vraag die regelmatig passeert bij het lezen van dit boek. Al in de proloog lees je over enkele voor haar schaamtevolle situaties.

En er volgen meer pijnlijke momenten. Niet alleen uit haar persoonlijke leven maar ook uit het bedrijfsleven.

Het is dan nog moeilijk voor te stellen dat ze je met het boek de schoonheid van schaamte wil laten zien. Toch schrijft ze overtuigend hoe ze er in slaagde om schaamte van vijand tot bondgenoot te maken.

Ze neemt je mee in een wetenschappelijk onderbouwd en persoonlijk onderzoek naar schaamte rondom vriendschap, intimiteit en liefde.

Schaamte

Schaamte is een zelfbewuste, pijnlijke emotie, nodig om sociaal te overleven.

De negatieve kant van schaamte is dat het moe en passief maakt. Schaamte belemmert daardoor de persoonlijke groei.

Positief aan schaamte is dat het functioneert als een barometer die je feedback geeft over wat moreel acceptabel is. Ook kan het een krachtbron zijn schrijft Nauta. De emotie van schaamte kun je zelfs gebruiken om te ontdekken wat je het liefst wil.

Denk je schaamte om en maak het je kracht

Dat is dan ook de ondertitel van het boek. Hoe je bereikt dat je nooit meer doet alsof is samengevat in drie stappen:

1. Erken je schaamte. Ga open en eerlijk om met je onvolkomenheden.
2. Denk je schaamte om. Onderzoek en zie haarscherp wat je wilt veranderen.
3. Maak van je schaamte je kracht. Stop met doen alsof en word de leukste versie van jezelf.

Kinderlijke ongeremdheid, iets om zuinig op te zijn

Schaamte vervangt tijdens de opvoeding de spontane ongeremdheid van kinderen. Aukje Nauta adviseert ouders het van nature al aanwezige schaamtegevoel niet extra te voeden. Ze geeft daarvoor wat tips, die wat mij betreft ook respectvol zijn in het contact tussen volwassen.

1. Benoem het “stoute” gedrag en welke negatieve effecten het heeft.
2. Benoem wat het beter kan doen.
3. Complimenteer voor wat het al goed doet.
4. Geef openlijk toe zodra jezelf de fout in gaat.

Opbouw van het boek

Het boek begint met een proloog, de datum is 8 oktober 2015. De schrijver begint met enkele ontboezemingen over haar schaamte op het werk en in privésituaties. De epiloog schreef ze 3 november 2020.

Na het eerste hoofdstuk De koningin aller emoties volgen twee hoofdstukken over de schaamtevolle mens en de schaamtevolle organisatie en twee over de schaamteloze mens en organisatie.

Dan is er heel grappig, een Intermezzo: Aukjes Awkward Enquête. Klik hier als je benieuwd bent naar de vragen. De enquête is een onderzoek naar schaamte rondom relaties. Het opstellen en de uitkomst spelen een belangrijke rol in het boek.

Daarna volgen nog drie hoofdstukken. Eerst hoe je de schaamte gebruikt als krachtbron zonder schaamteloos te worden. Dan hoe je stapsgewijs je schaamte omdenkt en tot slot hoe je van de schaamte je kracht maakt.

De meeste hoofdstukken sluiten af met een korte samenvatting en een veelzeggende titel. Zoals de samenvatting van hoofdstuk 6 De schaamteloze organisatie beschadigt:

Als normen extreem verschuiven, worden groepen al snel schaamteloos.

Schaamte en de actualiteit

Nu grensoverschrijdend gedrag binnen de werkomgeving bij herhaling het nieuws haalt, vragen vertrouwen en openheid om een cultuurverandering. Aukje Nauta vroeg verschillende mensen oa op LinkedIn waarover ze zonder schaamte durven te praten op het werk. De resultaten waren teleurstellend. Volgens haar is er dan ook nog veel werk te doen om het werkplezier met meer openheid te verbeteren.

Voor wie

Nooit meer doen alsof is een persoonlijk ontwapenend boek over het erkennen van de eigen schaamte. Interessant voor iedereen die net als zij zichzelf kritisch durft te bevragen. En in het bijzonder voor werkenden en hun leidinggevenden.

Wat zou je doen als schaamte geen rol speelt?