Socrates op sneakers

In mijn Haagse jaren werkte ik samen met een fijne collega. Een half jaar na mijn vertrek moest ik in de buurt moest zijn. Mooi moment om bij een koffie wat bij te praten. Het was goed elkaar weer te zien. En het was al als vanouds.

Hij sprak en ik luisterde. Eerst over het werk, daarna over hemzelf en de sores thuis. Niet een keer vroeg hij hoe het met mij ging, terwijl ik net met Coachy.nl was gestart. Ik kende het wel van hem, toch vond ik het niet leuk. Toen we na anderhalf uur definitief afscheid namen kon ik niet nalaten te zeggen dat het met mij ook goed ging.

Elke Wiss, de schrijfster van het boek Socrates op sneakers, snapt hoe het werkt. Ze geeft zelfs een biologische verklaring. Dat mijn oud-collega drukker met zichzelf was dan met mij kwam doordat hij in een roes raakte. Praten over jezelf activeert de aanmaak van dopamine (het gelukshormoon) in de hersenen. En dat geeft een fijn gevoel. Praten over jezelf is dus zoiets als jezelf kietelen, als je dat lekker vindt.

Socrates op sneakers

Een filosofische gids voor het stellen van goede vragen, volgens de ondertitel. Het boek gaat in op de manier waarop wij gesprekken voeren. Meer specifiek hoe wij vragen stellen. De schrijfster pleit in plaats van de confrontatie en tegenstelling te zoeken, voor meer verdieping en verbinding tussen mensen. Volgens haar begint dat met oprechte interesse in de ander en het stellen van de juiste vragen.

Ontdek de kracht van nieuwsgierigheid

Volgens Elke Wiss zijn er twee manieren van luisteren.
De ene is vanuit jezelf, je vraagt je af wat jij vindt van wat de ander zegt.
De andere manier is vanuit interesse naar de ander, je vraagt wat hij of zij bedoelt. Dat is de manier die verdieping geeft aan een gesprek. Je stelt je als luisteraar nieuwsgierig op, als niet wetend en probeert de ander te begrijpen. Waarom hij denkt of vindt wat hij zegt.

Vragen stellen vanuit het niet weten is oprechte nieuwsgierigheid. Het is de manier van vragen stellen en luisteren waarmee de oude filosoof Socrates de geschiedenis is ingegaan.

De filosoof en meester-vragensteller Socrates inspireerde de schrijfster. Zijn methoden heeft ze vertaald naar deze tijd. Enkele wijsheden van Socrates:

• Luister zonder oordeel, zet je eigen opvattingen even opzij.
• Voordat je iets kunt leren, moet je eerst afleren wat je denkt te weten maar niet werkelijk weet.
• Wees niet bang voor domme vragen, toon moed door ze te stellen.

Taboe op vragen stellen

Vaak spelen allerlei normen door ons hoofd als we met elkaar in gesprek zijn. Zo houden we liever onze mond dan dat we een domme vraag stellen of iets vragen dat niet hoort.

Gesloten vraag mag best

In tegenstelling tot bekende communicatieregels zijn gesloten vragen soms juist nodig. Bijvoorbeeld als het gaat om het krijgen van duidelijkheid. Bedoel je allebei wel hetzelfde.

Twee tips

Van de schrijfster:
Geef en neem bedenktijd. Tijd om na te denken over een vraag en over het antwoord.

Van mij:
Schrik niet van termen als de empathische nulstand, het trainen van je socratische reflex of perspectivistische lenigheid. Wiss legt alles duidelijk uit. Na elk onderdeel doet ze suggesties om zelf in het dagelijks leven mee te oefenen. Het gaat met kleine stapjes. De ene keer observeer je je eigen gedrag. De andere keer oefen je een manier van luisteren of vragen stellen.

Als je jezelf echt wil verplaatsen in de ander en goede vragen wil stellen, is het de kunst om mee te gaan in een denkwijze die je niet bevalt, zonder je daar aan te hechten.

Voor wie

Socrates op sneakers is een boek dat aanzet tot kritisch nadenken. Een boek met veel praktische tips om betere, meer verdiepende vragen te stellen én beter te luisteren naar de antwoorden – zonder direct klaar te staan met een eigen mening.