Soms heb je dat, je zegt of doet iets waarvan je achteraf geen idee hebt waar het vandaan kwam. Je springt zo maar in het water als je iemand ziet verdrinken of verstijft juist en doet helemaal niks.
Grote kans dat je reptielenbrein het even van je overnam. Dat deel van je hersenen dat instinctief reageert op prikkels die het herkent uit het verleden.
Vechten of vluchten
Als je erg schrikt of bang bent dan geeft je reptielenbrein je seintjes voor primitieve reacties: vecht! vlucht! of bevries! Vergelijk het met een konijn dat midden op de weg als bevroren blijft zitten als er koplampen in het donker op hem afkomen. Hij doet er beter aan te vluchten, maar kan niet. Zo is het ook bij ons.
Onze persoonlijke luchtverkeersleiding
De thalamus, is het deel van onze hersenen waar prikkels worden opgevangen. Prikkels kunnen van alles zijn een geur, geluid of een fysiek gevoel. Het gebied is door Joshua Freedman vergeleken met de luchtverkeersleiding zoals op Schiphol.
Een heel klein deeltje van de informatie stuurt het rechtstreeks door naar de amygdala. Dat verantwoordelijk is voor emoties als angst en boosheid.
Het grootste deel van de informatie gaat naar de cortex. Daar vindt een weloverwogen proces plaats. Dat vertaalt de prikkels, bedenkt een reactieplan en informeert vervolgens de amygdala.
Maar daar kan die amygdala allemaal niet op wachten. Die reageert instinctief en supersnel op de eerste prikkel die het herkent, door een enorme hoeveelheid hormonen en neurotransmitters – adrenaline – in je lijf te pompen.
Stress en de controle kwijt
Al die adrenaline veroorzaakt zo veel stress en heftige emoties dat rustig nadenken niet meer mogelijk is. Het gevolg is een ongecontroleerde reactie.
Blijft die ongecontroleerde stresssituatie zich herhalen of is de ervaring levensbedreigend dan kan zich een posttraumatisch stresssyndroom (PTSS) ontwikkelen. PTSS komt vaak voor bij mensen die schokkende ervaringen hebben meegemaakt, als een verkeersongeluk, een tsunami of oorlogssituatie.
Overspannen door je baas
PTSS komt ook voor op het werk. Daarover schreef Dr. Rigo van Meer het boek Overspannen door je baas. Helder beschrijft hij welke uitwerking gedrag van leidinggevenden op werknemers kan hebben. Het boekje is geschreven voor mensen die last hebben van stress op het werk. Maar ook voor hun leidinggevenden, P&O-ers en bedrijfsartsen. Het is een gemis dat dit niet meer nieuw te koop is.
Coachy.nl
Helder geschreven artikel over wat er nu in je brein gebeurt bij stress! Vr. groet, Annette van der Maarel, familycounselling
Dank je wel voor je compliment, Annette.
hoe kom je er vanaf
het bevriezen in een gevecht want ik heb hier al mijn hele leven last van
Oh dat klinkt heftig en zal je veel energie kosten. Waar je mee kunt beginnen is eens op te schrijven wanneer je bevriest. Dus wat is de aanleiding dat je bevriest. Beschrijf de situatie en wat gebeurt er dan met jou. En of er anderen bij betrokken zijn.
Met deze vragen ga je op zoek naar het patroon. Kun je daar een antwoord op vinden, dan kun je geleidelijk zelf mogelijk iets veranderen aan de situatie. Maar eerst moet je weten wat jou steeds triggert.
En als je echt belemmerd bent in je je functioneren dan adviseer ik je toch om eens hulp te zoeken. Een leven lang gekweld worden door een automatische reactie vraagt om actie.
Hoi Marrie
Ik ben een examenstuk aan het schrijven o.a. over deze stressreacties voor mijn mediationopleiding. De docent heeft ook verteld over de dieren in combi met de drie breinsoorten en reacties. De vos, de gorilla, de haas. Een bronvermelding heeft deze docent er niet bij gedaan. Weet jij misschien wie de auteur of filosoof is achter dit gedachtegoed?
Dank je wel!
Met vriendelijke groet
Hilde Brettschneider
Ha Hilde,
Bij de rollen vos, gorilla en haas kan ik me wel wat reacties voorstellen. Maar mbt een bepaalde theorie zeggen ze me niets. Ik kan je dus niet verder helpen.
Jammer, maar laat me weten wanneer je er iets over vindt.
Groet, marrie
Hoi Marie,
je haalt het reptielenbrein en zoogdierenbrein door elkaar!
De reactie zoals je die beschrijft klopt, alleen vindt dit alles plaats in het zoogdierenbrein, waar de amygdala zich ook bevindt.
Gr Elleke
Je hebt gelijk Elleke, de amygdala ligt in het limbische systeem. Zoals je ziet heb ik de tekst aangepast. Dankjewel.