Het sollicitatiegesprek en daarna

Eindelijk is er dan een gesprek gepland bij je mogelijk nieuwe werkgever. Afhankelijk van de grote van het bedrijf bestaat de sollicitatiecommissie uit meer of minder mensen. Over het algemeen heb je een sollicitatiegesprek met de leidinggevende, eventueel toekomstige collega’s. Vaak heeft ook de HR afdeling een rol bij de gesprekken.

Sollicitatiegesprekken

Vrije vorm of gestructureerd

De cultuur van een organisatie is mede bepalend voor de vorm van de gesprekken. Het kan gestructureerd zijn of juist vrij.

Bij de gestructureerde vorm werkt de sollicitatiecommissie volgens een format. De commissieleden hebben een aandachtsgebied waar ze speciaal op letten.
Alle kandidaten krijgen dezelfde vragen, de antwoorden worden genoteerd en achteraf vergeleken. Voldoet de kandidaat aan onze eisen? Wat biedt deze man/vrouw ons? Hoe zijn onze verwachtingen voor de korte termijn?Welke persoon past het best in het team? Wie was de plezierigste kandidaat? Als iedereen het met elkaar eens is dan is het makkelijk. En anders is de rol van een persoon doorslaggevend. Maar er zijn ook bedrijven, zoals bij Google, waar de sollicitatiecommissie unaniem voor een persoon moet zijn.

Je begrijpt dat vooral de vrije vorm hartstikke subjectief is. Maar ook de gestructureerde vorm is niet vrij van een oordeel. Om de objectiviteit van de keuze te bevorderen zetten werkgever assessments in. Een extern bureau neemt dan uiteenlopende testen af voor psychologisch onderzoek. Maar ook dan kan de keus nog teleurstellen.

Wederzijdse verwachtingen komen onvoldoende aan bod tijdens de sollicitatieprocedure. Om de kans op positieve selecties te vergroten experimenteren grote bedrijven met alternatieve vormen zoals candidate experiences in de voorrondes.

Je presentatie

Het gaat er om dat jij je goed presenteert. Dat je betrouwbaarheid, enthousiasme en zelfvertrouwen uitstraalt. En dat je contact maakt. Maar overdrijf het niet. Te veel zelfvertrouwen doet je geen goed. Net zo min als al te ontspannen deelnemen aan het gesprek.

Focus op het gesprek

Kijk de mensen aan, zeker als ze tegen je praten.
Luister goed naar wat gevraagd wordt.
Geef alleen antwoord op die vraag, duidelijk en zonder omhaal van teveel woorden.
Je hoeft jezelf niet op te hemelen, maar stel je ook niet te bescheiden op. Op de vraag naar je sterke kanten antwoord je rechtstreeks, je weet immers waar je goed in bent. Zo nodig geef je een voorbeeld van een situatie met de STARR techniek die je in je voorbereidingen volop geoefend hebt.
Noem ook, als ze er om vragen, je ‘zwakke’ kanten zonder aarzelen. Zeg gerust dat je een echte uitsteller bent, maar altijd afspraken nakomt. Je hoeft het ook niet te overdrijven.
Is een vraag niet duidelijk voor je of zijn meer antwoorden mogelijk vraag naar de bedoeling van de vraag. Ga niet babbelen als je niet echt weet wat de bedoeling van de vraag is.
Voel je ondanks al je voorbereidingen toch spanning opkomen? Zet dan bewust je voeten plat naast elkaar op de grond en haal weer even bewust en rustig adem.
En ja er kan van alles verkeerd gaan. Koffie morsen, het overkwam mij vaker. Of je krijg het zo warm dat je denkt dat ze het zien en zullen denken dat je onzeker bent. Niet doen! Ook dan helpt je ademhaling. Houd je focus gericht op je doel. Jij wilt die baan.
Een vast onderdeel aan het eind van het gesprek is het vervolg van de sollicitatieprocedure. Brengt niemand van het bedrijf dit ter sprake vraag er dan zelf naar. Dan weet jij wanneer je een reactie mag verwachten.

IEDEREEN IS BELANGRIJK!
Na afloop van de sollicitatiegesprekken deelt iedereen die je bent tegengekomen zijn indruk over jou. Ja ook de persoon aan de receptie. Dus gedraag je naar alle mensen gelijk, voor het gesprek maar ook na afloop.

Na het sollicitatiegesprek

Maak aantekeningen van de gesprekken. Zie het als een reflectie, wat ging goed en wat kan beter. En wat wil je nog weten. Komt er een vervolggesprek dan geeft het je houvast. Ook is het handig om te noteren wie je wanneer gesproken hebt en waarover. Het kan van pas komen bij een vervolg of als je elkaar ergens anders ontmoet. Bovendien houd je met je aantekeningen overzicht, wat fijn is als je meerdere procedures tegelijk hebt lopen.

Overweeg na een prettig gesprek eens of je de bemiddelende recruiter of de werkgever een bedankmail stuurt. Ervaar je ergens een gemiste kans dan kun je in zo’n berichtje nog wat recht zetten. Wacht daar dan niet te lang mee. Doe het alleen als jij het gepast vindt.

Vervolggesprekken

Elke fase van het sollicitatieproces kan aanleiding zijn om te stoppen of voor een vervolg. Bij elke ronde vallen kandidaten af. Bij vervolggesprekken kom je met steeds meer mensen in gesprek en leer je de organisatie beter kennen. Soms ben je maanden met elkaar in gesprek en dan nog kan het alle kanten op. Je bent pas zeker van de baan als de arbeidsovereenkomst is getekend. Het gebeurt zelfs dat het bedrijf dan bedenkt dat ze jou wel nodig hebben maar voor een andere plek. En dan begint het hele proces van voren af aan. Ja er gaat veel tijd zitten in solliciteren.

Afwijzing sollicitatie

Een afwijzing is altijd een teleurstelling, waarmee je verschillend kunt omgaan. Zit je nog in het begin van de procedure, alleen je motivatiebrief en cv gestuurd, dan kun je weinig doen. Al kan ook dat vervelend zijn. Zeker als je juist graag bij dat bedrijf wilde werken of het de zoveelste afwijzing is.

Anders ligt het na een of meer gesprekken. Reageer dan altijd. Telefonisch of per mail. Natuurlijk wil je achterhalen wat de reden van de afwijzing is en vraag je om feedback. Maar belangrijker is het onderhouden van een goede relatie, wie weet waar je elkaar weer tegenkomt. Laat ook weten dat je de gesprekken hebt gewaardeerd en dat je ondanks je teleurstelling – mocht er een vacature ontstaan – nog altijd belangstelling hebt.

Positief en professioneel blijven, dat is de kunst. Zit je al wat verder in de procedure dan krijg je meestal een telefoontje. Dat kan je nogal overvallen. Niet in de laatste plaats omdat je in de supermarkt staat of op je werk zit. Buiten dat kan het moeilijk zijn om de teleurstelling te verwerken en professioneel te reageren. Wijs is het dan om het gesprek kort te houden om op een later moment terug te bellen.

Het arbeidsvoorwaardengesprek

De sollicitatieprocedure is voor jou positief verlopen. De werkgever wil met je verder. Hoogste tijd om te praten over de arbeidsvoorwaarden en je salaris. Wat is het salaris dat bij het werk hoort? In de ene functie is meer ruimte voor onderhandelen dan in de andere. Het hangt af van je ervaring, de cao, maar ook van je concurrentiewaarde.

Goed mogelijk dat je al eerder gevraagd is naar een indicatie van je salariswens. Als daar geen terughoudende reactie op kwam, komen jullie er wel uit. Maar de werkgever kan ook vragen wat je bij je vorige werkgever verdiende. Zelfs met een verzoek om een salarisstrook van je vorige werkgever. Dit mag wel, maar komt niet sterk over. Bovendien getuigt het niet van vertrouwen. Geen beste start. Overigens ben je niet verplicht een oude salarisstrook te laten zien. Al zet een weigering de werkrelatie wel onder druk. Blijf zelf vooral benadrukken wat jouw meerwaarde voor het bedrijf is.

Toch lopen de onderhandelingen soms alsnog uit op een breekpunt. Kom je er met elkaar niet uit over de hoogte van het salaris of de secundaire arbeidsvoorwaarden en gaat de overeenkomst niet door. Maar in de meeste gevallen zijn de problemen niet onoverkomelijk. En heb je uiteindelijk het arbeidscontract in handen.