De vijfde discipline met de ondertitel De kunst & praktijk van de lerende organisatie is een managementboek van Peter Senge. Een boek over kennisdelen en ontwikkeling.
Systeemdenken in organisaties
Systeemdenken niet te verwarren met het systemisch werk van Hellinger.
Een organisatie is een systeem met subsystemen, zoals directie, afdelingen, teams en klanten. Een organisatie bekijken vanuit het systeemdenken is te vergelijken met kijken naar een ijsberg. Zichtbaar is slechts het topje, een klein deel van de ijsberg. Het grootste deel speelt zich onder de waterspiegel af. Het gebied van de ongeschreven regels en de verborgen patronen.
Problemen oplossen
Oplossingen voor problemen vinden vanuit oorzaak en gevolg denken, zijn oplossingen die gezocht worden in het zichtbare gebied van de ijsberg. Het zijn de snelle, korte termijn oplossingen. Maar wil je een probleem structureel oplossen dan moet je het hele systeem erbij betrekken.
Bij systeemdenken kijk je niet alleen het probleem, maar ook naar de cirkels van causaliteit – de onderlinge verbanden. Door de hefboomwerking kan een kleine onbeduidende verandering grote gevolgen hebben. Bij het systeemdenken kijk je dus naar de hele ijsberg; de top én onder de waterspiegel.
Lerende organisaties
Het boek bestaat uit 5 delen:
1. Systeemtheorie
Behandelt de voordelen die het toepassen van de systeemtheorie voor lerende organisaties heeft.
2. De verbindende 5e discipline
- Persoonlijk meesterschap
- Mentale modellen
- Een gemeenschappelijke visie
- Het teamleren
- Hoe we denken, wat we willen, hoe we met elkaar omgaan en hoe we van elkaar leren.
Dit zijn de losse ingrediënten, door de verbinding te maken tussen theorie en praktijk ontstaat er een samenhangend geheel.
3. De vier kerndisciplines
Beschrijft de vier andere disciplines:
- Het persoonlijk meesterschap
- Iedereen krijgt de gelegenheid en heeft de persoonlijke verantwoordelijkheid zich voortdurend te ontwikkelen in wederzijdse betrokkenheid.
- Zijn de onbewuste voorstellingen van de werkelijkheid, de beelden die beïnvloeden hoe we kijken naar de wereld om ons heen en hoe we reageren.
- Door zelfreflectie van ons onbewuste en er vervolgens met elkaar over te praten, krijgen we inzicht in hoe we zelf en hoe anderen denken. Daardoor ontstaat er ruimte om te leren.
- Een met elkaar ontwikkeld gemeenschappelijk toekomstbeeld geeft verbinding.
- Volgens Senge is van en met elkaar leren van essentieel belang voor de ontwikkeling van een de lerende organisatie.
- Het doel is met elkaar leren los te komen van oude patronen.
5. De praktijk
Aandacht voor managementproblemen die zich kunnen voordoen bij het invoeren van het systeemdenken.
Het vijfde discipline praktijkboek gaat nog verder in op de praktische toepasbaarheid van het systeemdenken in organisaties. Het bevat opdrachten en oefeningen om als leidinggevende te doen, maar ook in te zetten met een team.
Voor wie
De Vijfde Discipline is prettig en toegankelijk geschreven. Voormalig Shell directeur, Arie de Geus noemde het zelfs “Het eerste serieuze, maar uitstekend leesbare boek over lerende organisaties”. Ben je geïnteresseerd in systemische verbanden en collectief leren dan kun je niet zonder.
Coachy.nl