Voorbereiden op je sollicitatiegesprek

Je bent door de eerste ronde(s) van de selectieprocedure. Er komt een sollicitatiegesprek. Hoogste tijd dus om je serieus voor te bereiden op dat gesprek. Heel praktisch, wanneer moet je waar zijn en wat moet je daarvoor regelen. En wat trek je aan? Maar ook inhoudelijk, hoe ga je het gesprek in en wat zijn jouw vragen.

De inhoudelijke voorbereiding

Omgaan met onzekerheid

Weet je waarom je bent uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek?
Het bedrijf wil wil je graag leren kennen. Ze denken dat jij de juiste kandidaat kan zijn. Daar denk jij misschien anders over. Omdat je niet helemaal voldoet aan de gestelde functie-eisen. Of omdat je ervan uitgaat dat andere kandidaten meer ervaring dan jij hebben en dus beter zijn. Doe dan wat aan je zelfvertrouwen.

Prent jezelf vertrouwen in.

Dat doe je door lijstjes te maken van waar jij goed in bent. Schrijf je kwaliteiten op en weet je niet wat je kwaliteiten zijn denk dan maar aan complimenten die je kreeg. Neem je lijst regelmatig door en voel de kracht van die momenten waarop jij deed waar je goed in bent.

Op de dag van het gesprek neem je jouw lijst met succesmomenten en kwaliteiten nog een keer door. Zodat je ze goed inprent.

Vlak voor je de deur van het bedrijf binnengaat pomp je jezelf nog even op. Maak je fysiek wat groter. Dat doe je door een keer diep adem te halen. Je zet je borst vooruit, duwt je schouders naar achteren en meld je voor je sollicitatiegesprek. Het zelfvertrouwen dat je dan voelt is echt en straal je uit bij het sollicitatiegesprek.

Anderen kunnen jou geen moed inspreken, dat moet je echt zelf doen. Maak het dan ook niet nog spannender voor jezelf door met Jan en alleman over het komende sollicitatiegesprek te praten. Beperk je tot die ene vertrouwde persoon met wie je vanaf het begin van je werkzoekproces samenwerkt.

Vragen in een sollicitatiegesprek

Je kunt uiteenlopende vragen verwachten. En dat begint soms al in de gang. Bijvoorbeeld hoe je je voelt en of je zenuwachtig bent. Tijdens het sollicitatiegesprek zijn er natuurlijk algemene vragen over je achtergrond, je werkervaring en je motivatie.
Wat lastiger zijn vragen over je laatste werkgever. Hoe ben je weggegaan? of Als je het zo naar je zin hebt, waarom wil je dan weg?

Wanneer ben je trots op jezelf?

Vragen over je sterke en minder sterke kwaliteiten vinden de meeste mensen lastig, toch kun je ze verwachten. Bereid ze dan ook voor. Ken jezelf en ben je bewust wat jou gevormd heeft tot de mens die je nu bent. Het draait echt niet alleen om je werkervaring.

Wat is je grootste fout geweest?

Jouw reactie op de vraag wat is je grootste fout geweest geeft veel informatie.

Of je durft toe te geven dat je een fout hebt gemaakt.
Of je zelf de verantwoordelijkheid neemt of afschuift op de omgeving.
Of je bereid bent risico te nemen.
Of je van fouten geleerd hebt.
En hoe je je eigen rol ziet.

Onverwachte of rare vragen

Wees voorbereid op vragen over je werkgeluk bijvoorbeeld of wie je belangrijkste inspiratiebron is.

En op de vraag vertel eens iets over jezelf, ga jij in op wat jij te bieden hebt voor de baan. Vertel iets nieuws, herhaal niet wat er in je cv staat.

Situaties uit je eigen praktijk

Met praktijkvoorbeelden kun je een sollicitatiecommissie overtuigen van je stressbestendigheid. Maar ook hoe jij met anderen samenwerkt. Zoek vooraf naar voorbeelden uit je eigen ervaring van de voor de functie gevraagde vaardigheden en kwaliteiten. Bereid ze voor met de STARR methode:

Wat was de Situatie?
Wat was jouw Taak?
Wat heb jij gedaan, wat was jouw Actie
Wat was het Resultaat?
De Reflectie

De reflectie oefen je het best ook samen met de persoon die je bijstaat met het zelfonderzoek. Die kan je kritisch bevragen op je antwoorden. Dat is handig, omdat we zelf vaak blind zijn voor onze valkuilen.

Zelf vragen stellen

Ben je echt geïnteresseerd in de baan waar je voor op gesprek gaat? En waarom zou je dat niet zijn, dan heb je zelf vragen. Zelf goeie inhoudelijke vragen stellen tijdens een sollicitatiegesprek is ontzettend belangrijk. Schrijf ze op en neem ze mee. Niet om ze voor te lezen. Maar voor jezelf als geheugensteuntje aan het eind van het gesprek of als je zo zenuwachtig bent dat je je vragen bent vergeten. Zet ze daarom liever niet in je mobiel, want dan moet je zoeken en dat gaat ten koste van je tijd. Een velletje papier is makkelijker.

Wat zijn goede vragen?

Natuurlijk laat het bedrijf zich, net als jij, graag van zijn beste kant zien. Goede vragen geven jou informatie over de sfeer en wat er speelt binnen het bedrijf. Met vragen die wat minder voor de hand liggen kun je aftasten of jij bij het bedrijf past. Het is vooral een kwestie van gevoel. Stel je de verkeerde vragen dan kom je slecht voorbereid over. Je laat dan geen goeie indruk achter.

Stel open vragen

Dat zijn vragen waar iemand meer op moet antwoorden dan alleen ja of nee. Een ezelsbruggetje voor het stellen van open vragen is dat de zinnen beginnen met Wie, Wat, Waar, Wanneer of Hoe. Nu denk je misschien waarom staat Waarom er niet tussen? Daar kan je toch ook geen ja of nee op antwoorden? Klopt. Maar met waarom vragen duw je mensen in de verdediging. Alsof ze zich moeten verantwoorden voor hun manier van doen. Het kan zelfs kritisch overkomen. Natuurlijk mag je best kritisch zijn, maar dan zonder de ander daar mee in een moeilijke positie te brengen. Stel je liever nieuwsgierig op.

Voorbeelden van onderwerpen waar je vragen over kunt stellen:

Als je niet zeker weet of de functie nieuw is kun je daar na vragen.
Is dat niet het geval, waarom ging de vorige medewerker weg? Spannende vraag die je veel informatie kan opleveren o.a. over de openheid binnen het bedrijf en de sfeer.
Met een vraag als wat het bedrijf doet aan de ontwikkeling van medewerkers, laat je zien dat je professioneel nog wilt groeien.
Je kunt vragen naar de manier waarop het functioneren van medewerkers wordt beoordeeld.
Of net als bij een nieuwe regering of een nieuwe president zijn de eerste 100 dagen bepalend voor het vervolg. Welke verwachtingen heeft het bedrijf van jou als jij de nieuwe medewerker wordt.
Op de website en in de vacature staat vaak een uitgesproken bedrijfsvisie. Waarschijnlijk kost het je ook geen enkele moeite de fraai geformuleerde waarden te onderschrijven. Mooie woorden op papier, maar hoe pakt het uit in de praktijk. Welke score geven je gesprekspartners?
Afhankelijk van de functie waarop je solliciteert kun je kiezen voor een wat andere insteek. Welke problemen er spelen en hoe men daarmee omgaat.
Een leuke vraag is nog wat maakt dat de mensen waar je nu mee praat hier blijven werken. Je kunt hier zelf wat vooronderzoek doen bij wervingskanaal Glassdoor.nl, sollicitanten en (ex-)medewerkers delen daar open hun ervaringen met (potentiële) werkgevers.
Zoals een werkgever graag wil weten waar jij over 5 jaar wilt staan, kun jij de vraag omdraaien. Waar wil het bedrijf dat jouw afdeling over vijf jaar staat.
En praat je met de eigenaar of de hoogste baas dan kun je nog vragen naar de ambitie van het bedrijf. Waar wil de organisatie over twee, drie jaar staan?

Weet waarom je de vragen stelt. Een beetje sollicitatiecommissie doorziet het als je alleen maar vraagt omdat je weet dat je iets moet vragen.

Niet doen

Naar de bekende weg vragen.
Vragen of ze je cv wel hebben gelezen, ook al vragen ze in jouw ogen naar de bekende weg.
Nieuwsgierig zijn naar je concurrenten. Je komt dan onzeker over, alsof je bang bent dat anderen beter zijn dan jij. Bovendien leidt het de aandacht van jou af en dat wil je niet.
Negatief praten over je huidige baan of vorige werkgevers. Je weet het wel, maar er zijn interviewers die de bal zo subtiel voorleggen dat de verleiding moeilijk is te weerstaan.

Wel doen

Zie je op tegen een sollicitatiegesprek?
- Doe het dan wat vaker. Solliciteer ook als je eigenlijk (nog) niet echt weg hoeft. Doe het voor de ervaring.
En er zijn meer voordelen:
- Je krijgt inzicht in je marktwaarde
- en je breidt je netwerk uit. Want natuurlijk ga je de mensen met wie je een prettig gesprek hebt gevoerd volgen op LinkedIn en andere sociale media.

De praktische voorbereiding

Weet waar je solliciteert

Logisch denk je, maar daar gaat het juist vaak mis. Zorg dat je alles over het bedrijf weet wat erover te vinden is. Spit de website uit, zoek het jaarverslag op, kijk wat er over het bedrijf gezegd of geschreven is in kranten en sociale media. Zoek mensen die bij het bedrijf werken en probeer uit hun communicatie iets van de sfeer binnen het bedrijf te proeven.

Dit is het moment dat je blij bent met je zelfonderzoek van het begin. Dat je weet wat je sterke en zwakke kanten zijn, welke ambities je hebt en hoe je je daarvoor in wil en kan zetten. Dat geeft je houvast tijdens het gesprek. Je beperkt de kans dat je wordt overvallen door lastige vragen waarop je spontaan een antwoord moet bedenken.

Weet wie je spreekt

De uitnodiging voor het sollicitatiegesprek is meestal schriftelijk. Je krijgt door waar en wanneer het gesprek plaatsvindt. Dan weet je ook de naam en functie van de mensen met wie je het interview hebt. Even googlen op de namen om alvast een indruk te krijgen vind. Je proeft dan mogelijk al iets van de sfeer binnen het bedrijf. De een vindt dat prettig, de ander gaat liever blanco het gesprek in. Doe wat voor jou goed voelt.

Nu weet je ook of het een “normaal” gesprek is op locatie of een videogesprek via Skype of Hangout.
Een gesprek op locatie vraagt een andere voorbereiding dan een videoverbinding. Bij de eerste zoek je het adres op. Je bepaalt hoe je daar het best kunt komen. En hoe laat je de deur uit moet om zeker te zijn dat je op tijd bent.

Uiterlijke verzorging

Dat je verzorgd voor een sollicitatiegesprek verschijnt spreekt voor zich. Toch zorg dat je tanden schoon zijn en je adem fris; je rits dicht en je decolleté niet te diep. Check de kledingcode van het bedrijf. Dat betekent niet direct dat je nieuwe kleren moet kopen. Niets maakt zo onzeker als het gevoel dat je kledingkeuze niet passend is. De website van het bedrijf geeft vaak wel wat doorkijkjes. Levert dat te weinig informatie probeer dan eens of je een indruk via sociale media uitingen krijgt. Overigens is het binnen de bankwereld en de advocatuur doorgaans nog formeel. Binnen de IT wereld is het meer casual.

Kom op tijd

Zoek het adres van te voren op. Zorg dat je weet hoeveel tijd je nodig hebt om op tijd te komen. Het is een open deur toch noem ik apart want het gaat nogal eens mis.

Videogesprek

Bij een videogesprek zoek je zelf een plek waar je rustig kunt zitten. En zorg je dat je er op tijd klaar voor zit.

Kleinigheidje: vergeet niet dat je laptop of telefoon opgeladen zijn. Niets leidt zo af als een alarmerend rood lampje halverwege het gesprek.

Procedure

Meestal laat men aan het begin van het gesprek wel weten wat het vervolg van de procedure is. Wordt er niets over gezegd vraag er dan zelf naar aan het eind van het gesprek. Vraag ook wie je mag mailen als je na afloop van het gesprek nog vragen hebt.

En door naar de laatste fase, het sollicitatiegesprek en daarna.